атанас кирјаковски – Kurir.mk https://arhiva.kurir.mk Најнови вести Thu, 04 Nov 2021 14:47:19 +0000 mk-MK hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.3.4 https://arhiva.kurir.mk/wp-content/uploads/2017/12/cropped-favicon-32x32.png атанас кирјаковски – Kurir.mk https://arhiva.kurir.mk 32 32 Кирјаковски: Диктатурата на паралелната реалност – Заев дава оставка, ама уште е премиер https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kirjakovski-diktaturata-na-paralelnata-realnost-zaev-dava-ostavka-ama-ushte-e-premier/ https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kirjakovski-diktaturata-na-paralelnata-realnost-zaev-dava-ostavka-ama-ushte-e-premier/#respond Thu, 04 Nov 2021 14:47:19 +0000 https://kurir.mk/?p=590859

Професорот по психологија и когнитивни науки Атанас Кирјаковски ја коментира, како што вели – диктатурата на паралелната реалност. „– Заев дава оставка, ама уште е премиер. – Прогласуваат енергетска кризна состојба, ама ќе немало проблем со струјата. – Го сменија името, ама идентитетот ќе останел ист. – Сме добиле датум за преговори, ама никој не знае кога. Л у д и л о“ - пишува тој. ]]>

Професорот по психологија и когнитивни науки Атанас Кирјаковски ја коментира, како што вели – диктатурата на паралелната реалност. „– Заев дава оставка, ама уште е премиер. – Прогласуваат енергетска кризна состојба, ама ќе немало проблем со струјата. – Го сменија името, ама идентитетот ќе останел ист. – Сме добиле датум за преговори, ама никој не знае кога. Л у д и л о“ - пишува тој. ]]> https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kirjakovski-diktaturata-na-paralelnata-realnost-zaev-dava-ostavka-ama-ushte-e-premier/feed/ 0 Колумна на доц. д-р Атанас Кирјаковски: Замките на дигиталната технологија во учењето https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kolumna-na-doc-d-r-atanas-kirjakovski-zamkite-na-digitalnata-tehnologija-vo-uchenjeto/ https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kolumna-na-doc-d-r-atanas-kirjakovski-zamkite-na-digitalnata-tehnologija-vo-uchenjeto/#respond Fri, 14 May 2021 08:17:36 +0000 https://kurir.mk/?p=510140

21 век е век на борба за внимание. Насекаде и отсекаде сме бомбардирани со информации преку разните дигитални медиуми – YouTube, Facebook, Twitter, Instagram, Netflix, Spotify, Apple TV, Интернет, реклами, видеоигри, компјутери и е-документи, поткасти, виртуелна и аугментирана реалност – „ред се редат, мале“ и сите се борат за нашето внимание. Според Американската психолошка асоцијација (APA), вниманието се дефинира како „состојба во која когнитивните ресурси се фокусирани на одредени аспекти од животната средина“, истакнувајќи ја неговата селективна функција. Во еден од своите трудови, познатиот когнитивен психолог и економист, нобеловецот Херберт А. Симон го опишува вниманието како „тесно грло“ (bottleneck) и го става во директна козависност со нашата мотивација и когниција. Нему му се пропишува и фразата „економија на вниманието“, концепт според кој вниманието во свет преполн со информации е ограничен и оскуден ресурс за кој модерните (технолошки) компании се натпреваруваат да го зграбат. Да поедноставиме – вниманието е особено важен когнитивен механизам за фокусирање, селектирање и организирање информации кој во дигиталната доба се соочува со сериозни предизвици на дигитално живеење и затоа мора „економично“ (домаќински) да се користи. Особено кога станува збор за децата чие внимание поминува низ развојни фази следејќи го биолошкиот развој на нивниот мозок. Со возраста сѐ повеќе стекнуваат способност да го контролираат и фокусираат вниманието (разговорно честопати се користи терминот „да се концентрираат“), но проблемот е во тоа што во дигиталната ера умот на децата сѐ повеќе наликува на „скакулец“ чие внимание „скока“ без ред од едно на друго место (според метафората на еден од пионерите на вештачката интелигенција и конструктивизмот во образованието, MIT професорот – Сејмор Паперт), ова во својата колумна за Факултети.мк го пишува доц. д-р Атанас Кирјаковски. За разлика од телевизијата, радиото и другите традиционални дигитални технологии, електронските уреди како компјутерите, таблетите и телефоните, без кои не би можело да се учи и следи наставата доколку стапи во сила предлог-законот за учебниците, се дизајнирани за т.н. „мултитаскинг“ и постојана поврзаност со интернетот. „Мултитаскинг“ би се превело како „повеќеработност“ и според Дигиталниот речник на македонскиот јазик, терминот се чини е одомаќен како таков кај нас (во продолжение ќе го користиме истиот). Во контекст на нашата тема, мултитаскингот се дефинира како користење на два или повеќе дигитални медиуми во исто време на ист или различен уред, на пр., паралелно слушање музика и читање електронски документ. Друга варијанта на мултитаскингот е користењето на медиумите и правењето немедиумски активности одеднаш, како на пр., пишување пораки на својот телефон за време на вечерањето. Си велите, „добро, каде е тука проблемот?“ Проблемот е во тоа што нашите когнитивни капацитети и ресурси се ограничени (особено нашето внимание) и со зголемувањето на бројот на задачите и активностите што ги правиме истовремено, нашата ефикасност опаѓа, а се прават и повеќе грешки во исполнувањето. Тоа има сериозни импликации за учењето. Непрофитната организација која се занимава со истражување на националното здравје и здравствените политики на САД, Kaiser Family Foundation, во својот извештај од 2010 година проценува дека 8–18-годишниците во просек поминуваат 7 часа и 38 минути на разноразни забавни медиуми преку своите уреди, а истовремено една третина од тоа време вклучува и мултитаскинг (на пр., слушаат музика додека сурфаат на интернет или се на чет со своите другарчиња додека гледаат телевизија). Слични процени дава и ова поново истражување од 2019 година на непрофитната организација за дигитални технологии Common Sense. За жал, не успеав да најдам вакви податоци за 8–18-годишниците во Република Македонија, но сметам дека разумно е да се претпостави дека децата и младите кај нас, слично како и во САД, поминуваат барем неколку часа дневно на своите уреди и во мултитаскинг. Оттука, природно се поставува прашањето дали употребата на дигиталните медиуми кои овозможуваат и промовираат мултитаскинг некако влијае врз нивниот академски успех? Во научна ревија објавена во списанието “Computers in Human Behavior” во 2015 година, група научници од Универзитетот во Амстердам, по ревидирањето на 56 трудови на темата, доаѓаат до заклучокот дека мултитаскингот за време на наставата или учењето е асоциран со понизок академски перформанс, негативни ставови и однесувања кон учењето. Дополнително, помалку или повеќе негативно ја засега когнитивната контрола и способноста да се задржи вниманието и оние што практикуваат мултитаскинг на своите уреди имаат тешкотии во фокусирањето и посветувањето на една активност. Понатаму, младите што пријавиле во испитувањата висок степен на мултитаскинг, подоцна покажале пониска емоционална благосостојба и проблеми со спиењето. Врз основа на овие корелации, се плашам дека принудувањето на учениците претежно да учат од електронски уреди кои стимулираат мултитаскинг и со тоа го пренасочуваат вниманието кон непродуктивни активности ќе има негативни последици врз нивното знаење и успех. За разлика од дигиталните медиуми, печатените медиуми не дозволуваат паралелна работа (или е сосема ограничена), што во контекст на учењето е нивната силна страна. Децата што учат од печатени учебници имаат помала можност истовремено да прават повеќе работи одеднаш со својот учебник, што ги зголемува шансите да го задржат вниманието на материјалот пред нив. Со печатените учебници не може да се „ѕирне инста набрзина“, не може да се гледа „Тик-ток“ и не се заглавува во бескрајниот синџир од видеа на „Јутјуб“, медиум кој е дизајниран што повеќе да ни го задржи вниманието искушувајќи нѐ со своите привлечни видеопредлози. Згора на тоа, децата и адолесцентите имаат силно изразена природна тенденција да истражуваат нови работи и да преземаат ризици (познато како „novelty seeking“) и со среќа во вашиот обид да ги исконтролирате со таблетот в рака. Веројатно не за џабе повеќето производители на електронски уреди го препознаваат проблемот и фабрички вградуваат „родителски контроли“ кои им овозможуваат на родителите да го ограничат пристапот на уредите за своите деца. Францускиот министер за образование Жан-Мишел Бланкер дава слични аргументи за законот кој стапи во сила во септември 2018 година, со кој Франција ја забрани употребата на телефоните од страна на учениците додека се наоѓаат на училиште. Запрашан зошто основците до својата 15-годишна возраст (до деветто одделение) нема да можат да ги употребуваат овие уреди на училиште, месју Бланкер одговара дека отстранувањето на телефоните од училницата ќе доведе до подобро фокусирање и концентрација кај учениците, подобро меѓусебно социјализирање и избегнување децата да денгубат на социјалните медиуми. Оваа одлука изгледа исправно во контекст на образованието бидејќи лонгитудинални (долгорочни) студии како оваа, направена во Ирска и објавена во 2019 година, која обработува податоци од 8.500 9-годишници кои поседувале мобилни телефони, покажува дека употребата на овие уреди е асоцирана со драстично намалување во нивните способности за читање текстови и разбирање математика. Авторите на студијата заклучуваат дека поседувањето ваков уред од рана возраст носи „значајни образовни последици“. Друга студија направена на училишта од четири града во Англија кои своеиницијативно ги забраниле мобилните телефони покажува зголемување на академскиот успех кај учениците одредено време по забраната, и уште поинтересно, подобрувањето на успехот било најголемо кај учениците што претходно покажувале најлоши резултати. Паметните телефони не се единствените уреди што можат да имаат негативни последици врз учењето и академскиот успех поради дефокусирањето на вниманието од материјалот за време на наставата. За таблетите во образованието, на пример, иако има релативно малку истражувања затоа што се нова појава на технолошката сцена и малку земји ги имаат вклучено во формални образовни програми, може да се заклучи дека се доста слични со „паметните“ телефони, и по физичкиот дизајн, и по конективноста, операбилноста и аудио-визуелните можности, а и процесорската моќ. Она што може да се прави на телефон, може да се прави и на таблет и би било сосема очекувано сите негативни ефекти опишани погоре да важат и за таблетите. Квалитативни истражувања на темата известуваат дека ученици и наставници што биле дел од проект за употреба на iPad таблети во училиштата во САД во своите интервјуа покажуваат дека тие имаат мешани чувства околу нивната примена, признавајќи дека иако им се допаѓа идејата и ги користат за продуктивност, во голем дел таблетите претставуваат дистракција во наставата. Една од ретките ревии на темата начелно пронаоѓа повеќе позитивни отколку негативни ефекти од нивната употреба, но само како уреди за поддршка во наставата и притоа повикува на внимателност при генерализирањето на заклучоците потенцирајќи дека се потребни повеќе студии во иднина. Во нашиот случај, проблемот е што предлог-законот ги дефинира дигиталните учебници како примарни, а не секундарни алатки во наставата и министерката Царовска ги замислува таблетите како едни од главните уреди кои би ги замениле печатените учебници. Доколку се прочита и одговорот од страна на Министерството за образование и наука на прашањата од иницијативата „Учебници и настава мора да има“, се гледа дека мотивот за вака предложените реформи се „слабите постигнувања на нашите ученици на меѓународните тестирања како ПИСА и ТИМСС“, што значи дека министерката и МОН претпоставуваат дека дигиталните учебници, примарно дистрибуирани преку таблети, во иднина ќе доведат до подобри ПИСА-резултати кај македонските ученици. Но самата претпоставка дека таблетите ќе доведат до подобрување на академскиот перформанс е произволна и на стаклени нозе. Доколку таа логика би била валидна, во САД, на пример, и покрај тоа што според Pearson употребата на таблетите и другите дигитални уреди во образованието енормно расте, последниот ПИСА-извештај за САД покажува дека успехот по трите параметри – читање, математика и наука – останува „без значајно подобрување или влошување“. Податоците за Јужна Кореја, пак, која од 2012 година воведе дигитални учебници во образованието, укажуваат на опаѓачки тренд во перформансот според последниот ПИСА-извештај за земјата, иако нивните ученици сѐ уште котираат високо над просекот во споредба со остатокот од светот. Но спротивно од САД и Јужна Кореја, во Шведска, како една од најдигитализираните земји во светот, ПИСА-резултатите покажуваат подобрување по 2012 година. Ваквите разлики меѓу земјите покажуваат дека процесите на дигитализација се културолошки сензитивни и различно се одразуваат во различни култури. Затоа, со доза на претпазливост и скепса треба да се пресликуваат искуствата од другите земји и не треба априори да се мисли дека ако нешто функционира во некоја друга земја и во друг социо-економски контекст, дека тоа по правило ќе функционира и во Република Македонија. Конечно, што се однесува на употребата и на другите дигитални уреди во наставата, како што се компјутерите на пример, оваа високоцитирана студија покажува дека употребата на лаптопи за време на предавањата кореспондира со послаби резултати во учењето затоа што го попречува вниманието и одзема од времето посветено на лекцијата, а повеќето од студентите признаваат дека трошат значително време употребувајќи ги лаптопите и за други активности неповрзани со учењето. Уште позагрижувачки е тоа што други студии забележуваат дека мултитаскингот на лаптоп не го нарушува учењето само за корисникот на лаптопот, туку го одзема и вниманието на другите во негова близина, нарушувајќи го и за нив процесот на следење на лекцијата. Поради природата на дигиталните уреди и медиуми да мотивираат паралелно работење (мултитаскинг) и да го пренасочуваат вниманието кон непродуктивни содржини, може да заклучиме дека неправилната употреба на дигиталните технологии може да има негативни последици врз учењето и академскиот успех и затоа мора исклучително да се внимава кога се воведуваат како алатки во образованието. Целата колумна можете да ја прочитате ТУКА.]]>

21 век е век на борба за внимание. Насекаде и отсекаде сме бомбардирани со информации преку разните дигитални медиуми – YouTube, Facebook, Twitter, Instagram, Netflix, Spotify, Apple TV, Интернет, реклами, видеоигри, компјутери и е-документи, поткасти, виртуелна и аугментирана реалност – „ред се редат, мале“ и сите се борат за нашето внимание. Според Американската психолошка асоцијација (APA), вниманието се дефинира како „состојба во која когнитивните ресурси се фокусирани на одредени аспекти од животната средина“, истакнувајќи ја неговата селективна функција. Во еден од своите трудови, познатиот когнитивен психолог и економист, нобеловецот Херберт А. Симон го опишува вниманието како „тесно грло“ (bottleneck) и го става во директна козависност со нашата мотивација и когниција. Нему му се пропишува и фразата „економија на вниманието“, концепт според кој вниманието во свет преполн со информации е ограничен и оскуден ресурс за кој модерните (технолошки) компании се натпреваруваат да го зграбат. Да поедноставиме – вниманието е особено важен когнитивен механизам за фокусирање, селектирање и организирање информации кој во дигиталната доба се соочува со сериозни предизвици на дигитално живеење и затоа мора „економично“ (домаќински) да се користи. Особено кога станува збор за децата чие внимание поминува низ развојни фази следејќи го биолошкиот развој на нивниот мозок. Со возраста сѐ повеќе стекнуваат способност да го контролираат и фокусираат вниманието (разговорно честопати се користи терминот „да се концентрираат“), но проблемот е во тоа што во дигиталната ера умот на децата сѐ повеќе наликува на „скакулец“ чие внимание „скока“ без ред од едно на друго место (според метафората на еден од пионерите на вештачката интелигенција и конструктивизмот во образованието, MIT професорот – Сејмор Паперт), ова во својата колумна за Факултети.мк го пишува доц. д-р Атанас Кирјаковски. За разлика од телевизијата, радиото и другите традиционални дигитални технологии, електронските уреди како компјутерите, таблетите и телефоните, без кои не би можело да се учи и следи наставата доколку стапи во сила предлог-законот за учебниците, се дизајнирани за т.н. „мултитаскинг“ и постојана поврзаност со интернетот. „Мултитаскинг“ би се превело како „повеќеработност“ и според Дигиталниот речник на македонскиот јазик, терминот се чини е одомаќен како таков кај нас (во продолжение ќе го користиме истиот). Во контекст на нашата тема, мултитаскингот се дефинира како користење на два или повеќе дигитални медиуми во исто време на ист или различен уред, на пр., паралелно слушање музика и читање електронски документ. Друга варијанта на мултитаскингот е користењето на медиумите и правењето немедиумски активности одеднаш, како на пр., пишување пораки на својот телефон за време на вечерањето. Си велите, „добро, каде е тука проблемот?“ Проблемот е во тоа што нашите когнитивни капацитети и ресурси се ограничени (особено нашето внимание) и со зголемувањето на бројот на задачите и активностите што ги правиме истовремено, нашата ефикасност опаѓа, а се прават и повеќе грешки во исполнувањето. Тоа има сериозни импликации за учењето. Непрофитната организација која се занимава со истражување на националното здравје и здравствените политики на САД, Kaiser Family Foundation, во својот извештај од 2010 година проценува дека 8–18-годишниците во просек поминуваат 7 часа и 38 минути на разноразни забавни медиуми преку своите уреди, а истовремено една третина од тоа време вклучува и мултитаскинг (на пр., слушаат музика додека сурфаат на интернет или се на чет со своите другарчиња додека гледаат телевизија). Слични процени дава и ова поново истражување од 2019 година на непрофитната организација за дигитални технологии Common Sense. За жал, не успеав да најдам вакви податоци за 8–18-годишниците во Република Македонија, но сметам дека разумно е да се претпостави дека децата и младите кај нас, слично како и во САД, поминуваат барем неколку часа дневно на своите уреди и во мултитаскинг. Оттука, природно се поставува прашањето дали употребата на дигиталните медиуми кои овозможуваат и промовираат мултитаскинг некако влијае врз нивниот академски успех? Во научна ревија објавена во списанието “Computers in Human Behavior” во 2015 година, група научници од Универзитетот во Амстердам, по ревидирањето на 56 трудови на темата, доаѓаат до заклучокот дека мултитаскингот за време на наставата или учењето е асоциран со понизок академски перформанс, негативни ставови и однесувања кон учењето. Дополнително, помалку или повеќе негативно ја засега когнитивната контрола и способноста да се задржи вниманието и оние што практикуваат мултитаскинг на своите уреди имаат тешкотии во фокусирањето и посветувањето на една активност. Понатаму, младите што пријавиле во испитувањата висок степен на мултитаскинг, подоцна покажале пониска емоционална благосостојба и проблеми со спиењето. Врз основа на овие корелации, се плашам дека принудувањето на учениците претежно да учат од електронски уреди кои стимулираат мултитаскинг и со тоа го пренасочуваат вниманието кон непродуктивни активности ќе има негативни последици врз нивното знаење и успех. За разлика од дигиталните медиуми, печатените медиуми не дозволуваат паралелна работа (или е сосема ограничена), што во контекст на учењето е нивната силна страна. Децата што учат од печатени учебници имаат помала можност истовремено да прават повеќе работи одеднаш со својот учебник, што ги зголемува шансите да го задржат вниманието на материјалот пред нив. Со печатените учебници не може да се „ѕирне инста набрзина“, не може да се гледа „Тик-ток“ и не се заглавува во бескрајниот синџир од видеа на „Јутјуб“, медиум кој е дизајниран што повеќе да ни го задржи вниманието искушувајќи нѐ со своите привлечни видеопредлози. Згора на тоа, децата и адолесцентите имаат силно изразена природна тенденција да истражуваат нови работи и да преземаат ризици (познато како „novelty seeking“) и со среќа во вашиот обид да ги исконтролирате со таблетот в рака. Веројатно не за џабе повеќето производители на електронски уреди го препознаваат проблемот и фабрички вградуваат „родителски контроли“ кои им овозможуваат на родителите да го ограничат пристапот на уредите за своите деца. Францускиот министер за образование Жан-Мишел Бланкер дава слични аргументи за законот кој стапи во сила во септември 2018 година, со кој Франција ја забрани употребата на телефоните од страна на учениците додека се наоѓаат на училиште. Запрашан зошто основците до својата 15-годишна возраст (до деветто одделение) нема да можат да ги употребуваат овие уреди на училиште, месју Бланкер одговара дека отстранувањето на телефоните од училницата ќе доведе до подобро фокусирање и концентрација кај учениците, подобро меѓусебно социјализирање и избегнување децата да денгубат на социјалните медиуми. Оваа одлука изгледа исправно во контекст на образованието бидејќи лонгитудинални (долгорочни) студии како оваа, направена во Ирска и објавена во 2019 година, која обработува податоци од 8.500 9-годишници кои поседувале мобилни телефони, покажува дека употребата на овие уреди е асоцирана со драстично намалување во нивните способности за читање текстови и разбирање математика. Авторите на студијата заклучуваат дека поседувањето ваков уред од рана возраст носи „значајни образовни последици“. Друга студија направена на училишта од четири града во Англија кои своеиницијативно ги забраниле мобилните телефони покажува зголемување на академскиот успех кај учениците одредено време по забраната, и уште поинтересно, подобрувањето на успехот било најголемо кај учениците што претходно покажувале најлоши резултати. Паметните телефони не се единствените уреди што можат да имаат негативни последици врз учењето и академскиот успех поради дефокусирањето на вниманието од материјалот за време на наставата. За таблетите во образованието, на пример, иако има релативно малку истражувања затоа што се нова појава на технолошката сцена и малку земји ги имаат вклучено во формални образовни програми, може да се заклучи дека се доста слични со „паметните“ телефони, и по физичкиот дизајн, и по конективноста, операбилноста и аудио-визуелните можности, а и процесорската моќ. Она што може да се прави на телефон, може да се прави и на таблет и би било сосема очекувано сите негативни ефекти опишани погоре да важат и за таблетите. Квалитативни истражувања на темата известуваат дека ученици и наставници што биле дел од проект за употреба на iPad таблети во училиштата во САД во своите интервјуа покажуваат дека тие имаат мешани чувства околу нивната примена, признавајќи дека иако им се допаѓа идејата и ги користат за продуктивност, во голем дел таблетите претставуваат дистракција во наставата. Една од ретките ревии на темата начелно пронаоѓа повеќе позитивни отколку негативни ефекти од нивната употреба, но само како уреди за поддршка во наставата и притоа повикува на внимателност при генерализирањето на заклучоците потенцирајќи дека се потребни повеќе студии во иднина. Во нашиот случај, проблемот е што предлог-законот ги дефинира дигиталните учебници како примарни, а не секундарни алатки во наставата и министерката Царовска ги замислува таблетите како едни од главните уреди кои би ги замениле печатените учебници. Доколку се прочита и одговорот од страна на Министерството за образование и наука на прашањата од иницијативата „Учебници и настава мора да има“, се гледа дека мотивот за вака предложените реформи се „слабите постигнувања на нашите ученици на меѓународните тестирања како ПИСА и ТИМСС“, што значи дека министерката и МОН претпоставуваат дека дигиталните учебници, примарно дистрибуирани преку таблети, во иднина ќе доведат до подобри ПИСА-резултати кај македонските ученици. Но самата претпоставка дека таблетите ќе доведат до подобрување на академскиот перформанс е произволна и на стаклени нозе. Доколку таа логика би била валидна, во САД, на пример, и покрај тоа што според Pearson употребата на таблетите и другите дигитални уреди во образованието енормно расте, последниот ПИСА-извештај за САД покажува дека успехот по трите параметри – читање, математика и наука – останува „без значајно подобрување или влошување“. Податоците за Јужна Кореја, пак, која од 2012 година воведе дигитални учебници во образованието, укажуваат на опаѓачки тренд во перформансот според последниот ПИСА-извештај за земјата, иако нивните ученици сѐ уште котираат високо над просекот во споредба со остатокот од светот. Но спротивно од САД и Јужна Кореја, во Шведска, како една од најдигитализираните земји во светот, ПИСА-резултатите покажуваат подобрување по 2012 година. Ваквите разлики меѓу земјите покажуваат дека процесите на дигитализација се културолошки сензитивни и различно се одразуваат во различни култури. Затоа, со доза на претпазливост и скепса треба да се пресликуваат искуствата од другите земји и не треба априори да се мисли дека ако нешто функционира во некоја друга земја и во друг социо-економски контекст, дека тоа по правило ќе функционира и во Република Македонија. Конечно, што се однесува на употребата и на другите дигитални уреди во наставата, како што се компјутерите на пример, оваа високоцитирана студија покажува дека употребата на лаптопи за време на предавањата кореспондира со послаби резултати во учењето затоа што го попречува вниманието и одзема од времето посветено на лекцијата, а повеќето од студентите признаваат дека трошат значително време употребувајќи ги лаптопите и за други активности неповрзани со учењето. Уште позагрижувачки е тоа што други студии забележуваат дека мултитаскингот на лаптоп не го нарушува учењето само за корисникот на лаптопот, туку го одзема и вниманието на другите во негова близина, нарушувајќи го и за нив процесот на следење на лекцијата. Поради природата на дигиталните уреди и медиуми да мотивираат паралелно работење (мултитаскинг) и да го пренасочуваат вниманието кон непродуктивни содржини, може да заклучиме дека неправилната употреба на дигиталните технологии може да има негативни последици врз учењето и академскиот успех и затоа мора исклучително да се внимава кога се воведуваат како алатки во образованието. Целата колумна можете да ја прочитате ТУКА.]]> https://arhiva.kurir.mk/makedonija/vesti/kolumna-na-doc-d-r-atanas-kirjakovski-zamkite-na-digitalnata-tehnologija-vo-uchenjeto/feed/ 0