линдан – Kurir.mk

МЖСПП: Завршуваме со чистењето на линданот од Охис со УНИДО, продолжуваме со УНОПС

Ивона Петрова — Tue, 06 Dec 2022 15:15:34 +0000

Mинистерството за животна средина и просторно планирање и Канцеларијата за перзистентни органски загадувачи денеска го одржаа завршниот настан од проектот „Отстранување на техничките и економските бариери за започнување на активности за чистење на локациите контаминирани со изомери на линданот во ОХИС“. Како што информираат од Министерството за животна средина и просторно планирање, министерот Насер Нуредини, во своето воведно обраќање на настанот истакнал дека од клучно значење за успешната реализација на проектот била соработката на Владата на РСМ со сите релевантни чинители во земјава во сите фази на проектот. – Беа потребни повеќе од 15 години за да се создадат услови за спроведување на еден ваков специфичен проект, во кој се работи со високо токсичен материјал складиран во близина на урбана средина. Сепак, задоволство ми е да потврдам и дека во рамките на овој проект успеавме да ги исполниме сите планирани цели и задачи, како и одржливост на активностите за понатамошното чистење на останатиот дел од малата депонија, со мобилизирање на средства и од други извори на финансирање, истакнал Нуредини. Како што се наведува во соопштението имплементацијата на проектот започнала во 2015 година, а во текот на седумгодишниот период реализирани биле неговите главни зацртани цели: воспоставување правна рамка, подобрување на политиките и зајакнување на институционалните и технички капацитети за управување со контаминираните локации, како и воспоставување на финансиски и технички одржлив механизам за обезбедување на средства за продолжување на активностите до конечна ремедијација на контаминираната локација на HCH и други загадувачи во кругот на ОХИС. -Завршна фаза на целиот процес беше транспортирањето на отпадот и негово конечно отстранување од Македонија, преку соседна Република Грција до Франција и Холандија, каде се спроведе дополнително согорување или ремедијација на отпадните материи и почва. Но, чистењето на линданот и неговите изомери од малата депонија во Охис продолжува, при што имплементациона единица ќе биде УНОПС, а средстава се обезбедени преку Мултипартнерскиот Фонд за животна средина, специјално наменет за чистењето во ОХИС, во кој несебично контрибуираа Кралството Норвешка и Владата на РСМ, но и самото Министерство од сопствениот буџет, а финансиска поддршка даде и Европската делегација, стои во соопштението. Проектот е имплементиран преку UNIDO како имплементациона агенција, во соработка со проектната канцеларија за перзистентни органски загадувачи (POPs) при Министерството за животна средина и просторно планирање, а е финансиран од Глобалниот еколошки фонд (GEF).

Се истражува загаденоста на Пеленица во Драчево, според прелиминарните резултати линданот е присутен во почвата

Ивона Петрова — Thu, 10 Nov 2022 12:31:52 +0000

Со години се зборува дека освен во малата и големата депонија во ОХИС, каде е закопана огромна количина на линдан, истиот е присутен и на локацијата Пеленица, во населба Драчево. Од таа причина Министерството за животна средина и просторно планирање одлучи да одвои околу три милиони денари со цел да се направи истражување за тоа дали и колку се контаминирани почвата и подземните води на тоа место. Според информациите, компанијата ОХИС на оваа локација во 1976 година депонирала одредена количина на HCH- отпад и отпадот бил спакуван во метални буриња и истите биле депонирани во две јами ископани на локалитетот, кој бил обележани со бетонски ѕидови, но она што го увидовме на терен беше дека линданот, кој, според првичните информации е присутен таму, воопшто не бил складиран во буриња, туку само бил исфрлен во јамите, кои потоа биле затрупани со земја. Резултати од истражувањето, според информациите од Министерството за животна средина и просторно планирање ќе бидат готови до крајот на годината, но според информациите кои ги добивме од луѓето кои работат на терен, од мерењата со ХРФ анализаторот, кој веднаш индикативно, приближно ги покажува добрите вредности на хемискиот состав на почвата, се забележува присуство на хексахлороциклохексан. Целта на истражувањето, е да се направи проценка на обемот и степенот на контаминација, да се предложат опции за ремедијација на локацијата и да се проценат трошоците за предложените опции за ремедијација. – Врз основа на планот за истражување по кој се постапува, се копаат контролни сонди, ќе се инсталираат бушотини, се поставија два мониторинг бунари за мониторирање на подземните води, уште еден сега е во фаза на поставување, ќе се земат примероци, ќе се анализираат примероците и како краен заклучок ќе се направат пресметки за обемот и степенот на радијација, ќе се предложат мерки за ремедијација и ќе се дадат пресметки, односно проценки за потребните средства за сите тие опциии за ремедијација, нагласи за МИА Александар Мицковски, од Канцеларијата на POPs, при МЖСПП. Тој додаде дека според информациите добиени од лица кои работеле во ОХИС или живеат во околината на Пеленица, на местото се закопани околу 8.000 тони линдан. – Предмет на истражувањето е да се види обемот и степенот на контаминација како вертикална, така и хоризонтална, ќе се одредат површините, ќе се одреди волуменот, тежината и сходно на тоа и опциите за ремедијација ќе бидат предложени. Кога во иднина би се правело анализа на ризикот ќе се земат примероци на поголема оддалеченост од овде да се види дали има депонорано од прашината и на тие локации, меѓутоа во тој контекст земавме и направивме и два бунари за мониторинг на подземни води, малку подоле од локацијата, да се види дали подземните води се афектирани од оваа контаминација, а со оглед на конфигурацијата на теренот која што наведува дека движењето на подземните води е во таа насока, појасни Мицковски, осврнувајќи се на тоа дали е контаминирана и околината на локацијата. Тој нагласи дека во примероците од почвата чии вредности се измерени со ХРФ анализаторот се забележува голема концентрација на хлор. – Се уште примероците не се испратени за лабараториска анализа, значи контролните сонди се отворени, бушотините се уште не се направени, така да кога ќе се заврши сето тоа, кога ќе се подготват примероците, кога ќе се испратат во лабараторијата и таа ќе каже дефинитивно, нели во поглед на концентрацијата, меѓутоа како прелиминарна мерка во поглед нели ете и на нас да ни даде насоки како да постапиме понатаму во поглед на премерувањето, се користи ХРФ анализаторот, кој што го мери присуството на елементите во почвата, така да може да се каже дека во неколку контролни сонди концентрацијата на хлор е многу голема, што укажува на тоа дека станува збор за хексахлороциклохексан кој е депониран тука, истакна Мицковски. Тој наведе дека се направени околу 20 контролни сонди и ќе се направат четири бушотини. – Контролните сонди се направени, бушотините ќе се направат, еве пи-изометрите се поставуваат и потоа како крајна фаза ќе следи мапирање на целиот овој предел со употреба на дронови, така да сите овие контролни сонди, местата од каде што се земаше примероци ќе бидат евидентирани на мапа, а исто така ќе се направи и 3Д моделирање, не само на конфигурацијата на површината на земјата, туку и во внатрешноста на земјата со тие изеконцентрациони линии и ќе се види како се движи отпадот и како е распореден внатре, наведе Мицковски. Тој потенцираше дека откако ќе се добијат резултатите од истражувањето, односно степенот на контаминација, како и предлозите и пресметките за чистење на локацијата, треба да се обезбедат средства за ремедијација. – До крајот на годината ќе ги имаме резултатите ќе ги имаме сите пресметки и сите предлози како да се постапи понатаму со проценети трошоци и потоа следува обезбедувањето на средства за чистење на локацијата. Обезбедувањето на средства не е толку брза и наивна работа, потребно е да се подготвни документација, проект, да се најдат донатори, така да тоа е слично како и чистењето сега што го спроведуваме кај депониите во ОХИС, нагласи Мицковски. И покрај тоа што со години здруженијата кои се занимаваат со заштита на животната средина, како и граѓаните кои живеат во околината на ОХИС, апелираат за опасноста од затрупаниот линдан, беа потребни години за државата да преземе чекори со цел истиот да биде отстранет. МЖСПП во моментов ја чисти малата депонија во ОХИС, а сега се спроведува истражување за загаденоста на Пеленица. Потребни се уште многу средства за целосно да биде исчистен линданот и да се направи ремедијација на околината. МИА

Првите контејнери со линдан од Охис тргнаа кон Солунското пристаниште од каде ќе се транспортираат во Франција

Ивона Петрова — Tue, 05 Jul 2022 09:29:50 +0000

Првите седум контејнери со чист HCH, секој од нив тежок по 22 до 26 тони, вчера попладне излегоа од Охис и тргнаа на пат кон Солунското пристаниште од каде ќе заминат за Франција. Со ова започна транспортот на опасниот историски отпад од малата депонија од поранешниот индустриски гигант Охис, соопшти Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП). Како што беше посветено посебно внимание на безбедноста на самиот процес на ископување на линаданот и неговите изомери складирани во малата депонија на поранешниот гигант Охис, исто така координирано, прецизно и крајно внимателно, со особено залагање на искусни професионалци кои си ја знаат својата работа до најситен детал, беше извршана подготовката за транспорт што подразбира пакување и товарање и самото транспортирање, посочија од Министерството. Целиот процес, како што информираат, се водеше со посебна внимателност и почитување на меѓународната регулатива за прекуграничен транспорт на опасен отпад по Базелска конвенција и сега е најважно оваа пратка да стигне безбедно до крајната дестинација. Во наредниот период уште 20 контејнери ќе бидат товарени и транспортиртани од државата со што завршуваат активностите опфатни со ГЕФ проектот што се реализаира преку УНИДО. Но, ископот во континуитет ќе продолжи со користење на средства од Повеќепартнерскиот фонд за животна средина специјално формиран за чистење на контаминацијата во кругот на ОХИС во сорабoтка со UNOPS, стои во соопштението од МЖСПП.

Исчистени 450 тони линдан од малата депонија во „ОХИС“, до крајот на годината се планира целосно отстранување на отпадот

Тале Кристо — Thu, 28 Apr 2022 13:58:54 +0000

Чистењето на малата депонија во поранешната фабрика „ОХИС“ се одвива според предвиденото. Обезбедени се сите потребни средства и отпадот се чисти според сите стандарди, со цел максимална безбедност за животната средина. Досега е исчистен едниот базен во кој се наоѓале 450 тони линдан и околу 150 тони контаминирана почва, која е пониско концентрирана. Отпадот е безбедно складиран и се планира да се започне со негово транспортирање на 3 мај. При денешната посета на медиумите на малата депонија, националната проект-координаторка од канцеларијата на ПОП-с од Министерството за животна средина и просторно планирање Сузана Андонова инфорираше дека покрај линданот на неколку точки се пронајдени и количини на жива. – Направивме земање на примероци и резултатите покажаа дека има присуство на жива. Концентрациите се различни, меѓутоа ние водиме сметка тоа што е пронајдено како концентрација да е во согласност со критериумите и барањата на капацитетите кои ќе го примат отпадот на уништување или третирање. Секако ќе се поведе сметка и за тоа, на најсоодветен начин, по сите можни стандарди, ќе се најде начин да се елиминира и овој вид вид на отпад, истакна Андонова. Еден од надлежните за спроведување на проектот Александар Мицковски, наведе дека на 3 мај ќе се започне со првиот извоз на отпад на седумте контејнери кои ќе бидат подготвени во претстојниот период. – Сега предвиден е првичнот извоз да биде на 3 мај така да целиот овој отпад што е складиран се предвидува да се пакуваат овие денови во контејнерите и на 3 мај да започне првиот извоз на тие седум контејнери. Не може целата оваа количина одеднаш да биде транспортирана затоа што самата постројка што го третира овој отпад во Франција има лимитирачки количини коишто може да ги прими на месечно ниво. Така да ќе оди дел по дел отстранувањето на отпадот, посочи Мицковски. Тој се осврна на безбедноста при отстранувањето на отпадот, истакнувајќи дека нивна главна цел при подготвителната работа било да се да се обезбедат услови коишто ќе овозможат максимална безбедност на околината. – Така можете да видите дека е подигнат шатор и во шаторот е инсталиран негативен притисок. Така да атмосферскиот притисок е поголем од овој што е внатре во шаторот, така сите оние емисии коишто се генерираат при ископувањето внатре во шаторот не може да излезат надвор и да ја афектираат околината. Успешноста и функционирањето на овој систем е и потврдена со редовните мониторинзи што се прават на амбиенталниот воздух. Концентрациите на загадувачки материи во текот на чистењето не се повисоки од оние концентрации кои што беа измерени пред да се започне со чистењето, рече Мицковски. Тој за миризбата која што се чувствува во „ОХИС“, информираше дека таа потекнува од големата депонија. Мицковски, врз основа на динамиката нископување што сега ја имаат утврдено, рече дека за околу една година би се завршило чистењето на малата депонија. Во однос на тоа како ќе влијае успехот со чистењето на малата депонија врз понатамошното работење за чистење на големата депонија, како и на цел простор кај „ОХИС“, рече дека успехот ќе биде пресуден за понатаму. – Владата формираше мултипартнерски фонд за мобилизирање на средства за продолжување на чистењето на големата депонија. Така да во комуникација сме со повеќе донатори. Беше на некој начин и сугерирано и покажано дека демонстрираниот успех на чистењето на малата депонија ќе влијае драматично на динамиката за обезбедување на средства и за големата депонија. Во комуникација сме со донатори и очекуваме дека како што досега се одвиваат работите ќе биде многу успешен проектот којшто ќе придонесе за продолжување со чистење на големата депонија, нагласи Мицковски. Во однос на понатамошното дејствување, Мицковски рече дека после чистењето на базените ќе се пристапи кон узоркување на земјата којашто е под базените за да се види колку таа земја е афектирана и дали тие концентрации на линдан кои што се наоѓаат во земјата се безбедни да останат. Ќе се направи анализа на ризикот која што ќе ги покаже тие дозволени вредности на линдан во земјата. Доколку вредностите се повисоки ќе се пристапи до некои техники на ремедијација. Министерот за животна средина и просторни планирање Насер Нуредини истакна дека работата оди побрзо од што очекувале и оти тоа е добра вест. – Сега имаме и менување на Закон за животна средина, тоа значи дека сега ние продолжуваме, ние ја обврзуваме државата да ги верифицира сите жешки точки во нашата држава и после тоа да направиме план за рехабилитација. Ние имаме методологија за тоа, но сега за жал, ние немаме законски начин како да верифицираме тие жешки точки во нашата држава. Тоа значи дека ние ќе ја обврземе државата или тие приватни сопственици да направат план за рехабилитација за тие жешки точки, нагласи Ниредини.

Започнува чистењето на линданот од малата депонија во ОХИС

Ивона Петрова — Tue, 13 Jul 2021 05:32:21 +0000

Започнува чистењето на линданот од малата депонија во поранешната фабрика „ОХИС“, најавуваат од Министерството за животна средина и просторно планирање. По тој повод, денеска во близина на фабриката ќе се обратат министерот за животна средина и просторно планирање Насер Нуредини, првиот секретар на норвешката Амбасада Стефан Сандста, шефот на Канцеларијата на УНОПС за Северна Македонија, Микела Телатин, националниот координатор на проектот Сузана Андонова од Канцеларијата за ПОПс и претставникот на изведувачот Полиеко.

Продолжен рокот за тендерот за отстранување на линданот од ОХИС

Ивона Петрова — Fri, 08 Nov 2019 11:53:50 +0000

Меѓународниот тендер објавен на 15 минатиот месец за избор на технологија за отстранување на HCH отпад (линдан и неговите изомери) од кругот на фабриката ОХИС во Скопје, кој требаше да биде затворен на 11 овој месец, е продолжен до 16 декември годинава. – На барање на потенцијалните понудувачи, Организацијата на ОН за индустриски развој (УНИДО) го продолжи рокот за доставување на понуди до 16 декември со оглед на тоа да во рамките на првобитно назначениот период од 25 дена потенцијалните понудувачи не беа во можност да одговорат на барањата од проектната задача, како во поглед на презентирање на техничките специфики на предложената технологија за ремедијација, така и во поглед на изработка и доставување на соодветните планови поврзани со безбедното работење, митигација и справување со ризиците во текот на ремедијацијата, како и мониторингот на медиумите на животната средина, информира Канцеларијата за перзистентни органски загадувачи (ПОПс) при Министерството за животна средина и просотрно планирање. Од Канцеларијата информираат дека по пристигнувањето на понудите, ќе биде формирана комисија од страна на УНИДО, составена од меѓународни и национални експерти, која ќе ја избере најдобрата понуда, а по што ќе следат активности за започнување со работа на терен со обезбедување потребна документација и на просторот и превентивни мерки за заштита на околината и со конечно започнување со чистењето. Како што соопшти Македонското еколошко друштво (МЕД) отстранувањето на HCH отпадот од кругот на фабриката ОХИС е процес којшто е воден од страна на УНИДО, агенција одговорна за спроведување на проектот „Отстранување на техничките и економските бариери за започнување на ремедијацијата на локациите контаминирани со α-HCH, β-HCH и линдан во ОХИС“, во соработка со Канцеларијата за перзистентни органски загадувачи при Министерството за животна средина и просторно планирање. Проектот е финансиран од Глобалниот еколошки фонд (GEF) со национална контрибуција од страна на Владата на Република Северна Македонија. Со чистењето на локациите контаминирани со HCH и со другите придружни загадувачи, ќе се намали и/или елиминира емисијата на овие загадувачи во околината. Исто така, ремедијацијата на контаминираните локации во ОХИС ќе овозможи услови за ревитализација на земјиштето, се додава во соопштението на МЕД.

„МЕТА“: Необележана депонија со 8.000 тони канцероген линдан од ОХИС ја труе околината на Драчево

Ивона Петрова — Mon, 17 Dec 2018 13:50:42 +0000

Во околината на Драчево, во месноста Пеленица, постои илегална депонија на која се наоѓаат неколку илјади тони токсичен отпад линдан, потврдуваат за „Мета“ од Министерството за животна средина. Депонијата, е необележана, неоградена и не постои знак кој информира дека на тоа место се наоѓа токсичен канцероген отпад кој влијае и на животната средина, но и на човековото здравје, стои во текстот на „Мета“ Линданот на оваа локација потекнува од фабриката ОХИС и таму го фрлале работници пред да се направат големата и малата депонија на територијата на фабриката каде што се проценува дека има помеѓу 40-50.000 тони контаминирана почва со линдан. Еко-активистите од „О2 Иницијативата“ велат дека според нивните сознанија на таа површина биле фрлени околу 8.000 тони линдан. – Линданот е од фабриката ОХИС, а информацијата која ја имаме потекнува од работниците вработен во фабриката. Депонијата не е соодветно обележана и нема никаква информација која би укажала дека таму се наоѓа токсична супстанца и каде не би смеело да се движат луѓе. Минатата година и ова лето МЖСПП ја има споделено информацијата со ЦУК за обележување, односно оградување на просторот и донесена е одлука дека таму не смеат да циркулираат луѓе, но еве до денес тоа не е направено. Токму во Пеленица се организираат многу училишни екскурзии, што мора да се смени – вели Татјана Чакулев од „О2 Иницијатива“. Дека постои дива депонија на која што најверојатно има линдан, за „Мета“ потврдува и Сузана Андонова од канцеларијата за ПОПс (Persistent organic pollutants) – неразградливи органски загадувачи при Министерството за животна средина. Целиот текст прочитајте го на МЕТА.