Мисијата ќе ја има најможната ракета во светот изградена досега. Таа треба да го подготви враќањето ма луѓето на Месечината во 2024 година
Џиновската ракета на НАСА „Систем за вселенско лансирање“ (СЛС) треба денеска да тргне пат до Месечината, мисија што американската вселенска агенција вели дека ќе ги постави темелите за долгорочно присуство на површината на Месечината.
Мисијата „Артемис 1“ е пробен лет од огромно значење. Лансирањето, закажано за понеделник за време на двочасовен прозорец со почеток во 08:33 по локално време ќе го види беспилотниот модул „Орион“ ставен во орбитата околу Месечината пред да се врати на Земјата 42 дена подоцна.
Тој ќе собере клучни податоци пред следните фази во мисијата – лансирање на модулот „Орион“ со екипаж во орбитата на Месечината, проследено со првата мисија за приземјување луѓе на Месечината од 1972 година.
Еве што треба да знаете за лансирањето.
Што е „Артемис 1“?
Именувана по грчката божица на ловот и животните, Артемида, „Артемис 1“ е првата фаза од мисијата, која има крајна цел да воспостави долгорочно присуство на површината на Месечината.
НАСА ќе го лансира беспилотно вселенско летало Орион во орбитата околу Месечината на пробно возење за да се осигура дека мисиите со екипаж ќе бидат што е можно побезбедни.
Леталото „Орион“ се лансира од вселенскиот центар Кенеди во Флорида со џиновската ракета на НАСА, наречена Систем за вселенско лансирање (СЛС).
Според НАСА, таа е најмоќната ракета на светот, која може да носи повеќе товар во длабоката вселена од кое било друго летало.
Висока речиси 100 метрик, СЛС може да испорача 4 милиони kg потисок. Две минути по лансирањето, два засилувачи ќе се откачат од ракетата, по што ќе следи основната фаза (која делува како столб на ракетата, вршејќи го најголемиот дел од тешкото полетување).
Овие делови ќе паднат во Тихиот океан, додека вселенското летало „Орион“ продолжува на курсот кон Месечината.
„Орион“ ќе патува 450.000 километри од Земјата и илјадници километри подалеку од Месечината во текот на мисијата од четири до шест недели. Се очекува капсулата да се спушти во Пацификот на 10 октомври.
„Ќе го нагласиме и тестираме. Ќе го натераме да прави работи што никогаш не би ги направиле со екипажот на него, за да се обидеме да го направиме што е можно побезбедно“, рече администраторот на НАСА, Бил Нелсон.
„Орион“ ќе се движи кон Месечината со сервисен модул обезбеден од Европската вселенска агенција (ЕСА).
Вселенското летало „Орион“, кое е високо 3 метри, може да смести четворица астронаути.
Кукла со целосна големина во портокалово костум за летање ќе го заземе командното место за овој лет, опремена со сензори за вибрации и забрзување.
Два други манекени направени од материјал што симулира човечко ткиво ќе го мерат космичкото зрачење, што е еден од најголемите ризици од вселенските летови.
Летот, исто така, ќе види десет сателити со големина на кутија за чевли кои излегуваат од капсулата штом ќе биде на пат кон Месечината, која меѓу другото ќе ја мери радијацијата.
Што се случува по „Артемис 1“?
По „Артемис 1“ доаѓаат „Артемис 2 и 3“, првите лунарни мисии на НАСА со екипаж во последните пет децении.
Претпоставувајќи дека сè оди според планот со првата пробна мисија, а следните мисии не се погодени од истите одложувања што го погодија „Артемис 1“, вториот тест лет околу Месечината – овој пат со екипаж – е закажан за 2024 година.
Ако тоа оди според планот, „Артемис 3“ треба да продолжи една година подоцна. Ова ќе биде прво слетување на Месечината со екипаж по „Аполо 17“ во 1972 година. Исто така, се планира да биде првата мисија за слетување жена на Месечината.
Мисиите ќе вклучуваат тестирање на системите потребни за да се воспостави порта база во орбитата околу Месечината, која би била основа за мисии на површината на Месечината. Со долгорочно присуство воспоставено на или околу Месечината, потоа ќе се користи за идни мисии подалеку, вклучително и на Марс.
„Ова не беше работа на едно или две лица. Тоа беа тимови од стотици луѓе кои дојдоа од различно потекло, различни искуства кои го направија ова да се случи заедно“, рече Николас Нуџент, проектен инженер во вселенскиот центар „Стенис“.
Колку чинеше сето ова?
Мисиите „Артемис“ беа опфатени со доцнења и технички грешки, така што има голем притисок за лансирањето во понеделник.
Трошоците се искачија на 4 милијарди долари, а целата програма ќе ѝ врати на НАСА најмалку 93 милијарди долари до моментот кога астронаутите повторно ќе слетаат на Месечината.
„Ова е пробен лет и не е без ризик. Го анализиравме ризикот најдобро што можеме, а исто така го ублаживме најдобро што можеме“, рече Боб Кабана, помошник администратор на НАСА, пред лансирањето.
„Но, ние го нагласуваме ‘Орион’ подалеку од она за што всушност беше дизајниран. Во подготовка за испраќање на Месечината со екипаж и сакаме да се увериме дека функционира апсолутно совршено кога го правиме тоа и дека ги разбираме сите ризици. Ќе научиме многу од овој пробен лет“. (Еуроњуз)
