Околу половина од светското население барем еднаш во животот доживеало парализа при спиење, а дури 5 отсто од луѓето живеат со неа. Тоа е придружено со халуцинации на кои луѓето не можат да реагираат.
Речиси секоја недела, д-р Жан-Кристоф Терилон се буди и чувствува присуство на заканувачки, злобно суштество покрај својот кревет. Тој се обидува да се движи и да повика помош, но е парализиран, не може да крене рака или да го намали гласот. Понекогаш чувствува како нешто го извлекува од телото или го влече низ тунел.
Неговите застрашувачки искуства го поттикнале да ја истражува парализата при спиење, која станува се почеста појава.
Новите студии покажуваат дека околу половина од луѓето барем еднаш во животот доживуваат епизода на парализа на спиење, а за пет проценти тоа е составен дел од секојдневниот живот. За жал, многумина ги чуваат овие искуства за себе, мислејќи дека го губат умот, но тоа не е знак на психичко нарушување, туку несовпаѓање на сонот и реалноста.
За време на нормалниот сон, сите луѓе се парализирани. Тоа е природен механизам кој ги спречува да скокаат од кревет во сон, да излезат од врата или прозорец и да се повредат. При парализа при спиење, овој механизам трае неколку секунди подолго, па дури и минути по будењето.
Иако е многу непријатна, парализата при спиење е сосема безопасна.
Ако погрешно се протолкува, може да предизвика вознемиреност или несоница бидејќи луѓето се плашат да спијат за да не мора да се соочат со суштества од нивните будни соништа, кои може да изгледаат како демони или духови.
Што точно води до парализа на спиење?
Во потрага по вистинските причини, истражувачите дојдоа до следните претпоставки, кои можат да влијаат на овој феномен:
– Недоволно квалитетен сон
– нередовен сон (во различни термини – за оние кои работат во смени, вклучително и ноќна работа)
– спиење на грб
Недостатокот на здрав сон и изложеноста на голем стрес може да не направи особено изложени на оваа состојба. Парализата на сонот може да биде и симптом на нарколепсија, нарушување на спиењето кое предизвикува тешка дневна поспаност. Тоа може да биде и знак дека имате апнеја на лизгање, како и периодични нарушувања на движењето на екстремитетите, при што вашите нозе се грчат за време на спиењето. Други фактори кои можат да придонесат за парализа на спиење вклучуваат пиење алкохол пред спиење, земање одредени лекови кои го потиснуваат РЕМ спиењето, како што се антидепресивите или оние кои влијаат на подобро расположение, како што е литиумот.
Парализата при спиење е честа и кај мажите и кај жените, а најчеста е кај тинејџерите, можеби затоа што тие најчесто се лишени од сон, а недостатокот на сон може да придонесе за почеста парализа на спиењето.
Хигиената на сонот е најдобрата превенција, но и лек
Лекарите тврдат дека најдобриот совет за избегнување на парализа при спиење е да се обезбеди доволно време за квалитетен сон. Интензивното темпо на живот често не го дозволува тоа, па затоа недоволното спиење е чест проблем кај сите возрасни групи. На повеќето возрасни луѓе им требаат во просек осум часа ноќе, континуиран сон, кој треба да биде секоја вечер и без прекин. На почетокот помага и обидот да се избегне стресот и да се намали влијанието врз секојдневното функционирање.
