Говорите на натпреварувачите на натпреварите за убавина ретко привлекуваат внимание на јавноста. Но, кога Мис на Мјанмар Хан Лаи зборуваше минатата недела против наводните злосторства извршени од војската на нејзината земја, нејзиниот говор го привлече вниманието на медиумите и брзо стана вирален.
– Денес има многу луѓе кои умираат во мојата земја Мјанмар. Ве молам, помогнете му на Мјанмар. Во моментов ни треба вашата итна меѓународна помош.
Пред нешто повеќе од еден месец, 22-годишната Хан Лаи беше на улиците во Јангон, најголемиот град во Мјанмар, протестирајќи со своите сограѓани против војската на земјата.
Немирите во Мјанмар започнаа пред два месеци кога армијата ја презеде контролата над земјата, поништувајќи ги демократските избори на кои убедливо победи партијата на Националната лига за демократија (НЛД) Аунг Сан Су Су Ки. Настанот предизвика протести на десетици илјади луѓе кои излегоа на улиците низ земјата во знак на протест против пучот, а армијата потоа ги растера со водени топови.
Една недела подоцна, армијата употреби гумени куршуми над демонстрантите, а потоа и муниција. Најсмртоносниот ден од конфликтот се случи минатата сабота, кога беа убиени над 100 лица. Локалната група за набљудување наведува дека вкупниот број на мртви е над 500. Според „Save the children“, 43 деца исто така биле убиени.
Хан Лаи, студентка по психологија на Универзитетот Јангон и мис на Мјанмар, одлучи да го искористи натпреварот за убавина за да ја покани меѓународната заедница да и помогне на нејзината земја.
– Новинарите се во притвор во Мјанмар, па затоа решив да проговорам, изјави мисот за Би-Би-Си во телефонско интервју од Бангкок.
Во разговорот, таа исто така изрази загриженост затоа што нејзиниот двоминутен говор на натпреварот може да ја доведе во опасност, па следните три месеци ќе ги помине во Тајланд. Таа исто така изјави дека пред да замине за Тајланд, била свесна за ризиците што ги носи нејзиниот говор.
– Толку сум загрижена за моето семејство и мојата безбедност, затоа што зборував за армијата и ситуацијата во мојата земја. Секој овде знае дека има ограничувања кога станува збор за тековните настани. Моите пријатели ми рекоа да не се враќам во Мјанмар.
Хан Лаи додаде дека по нејзиниот говор не ја контактирале армијата или други службеници, но рече дека добила заканувачки коментари и пораки преку нејзините сметки на социјалните мрежи.
– Ми се заканија на социјалните мрежи, велејќи ми дека ќе бидам затворена кога ќе се вратам – вели Хан и додава дека не знае кој стои зад заканувачките пораки, но и дека повеќето нејзини следбеници на овие платформи ја поддржуваат.
Според активистичката група на Здружението за помош на политички затвореници (ААПП), најмалку 2500 лица биле уапсени во воена акција, а еден од пријателите на Хана бил убиен.
– Тој дури и не се жалеше. Една вечер отиде во ресторан да пие кафе и некој го застрелал – рече таа и додаде дека нејзиното семејство е безбедно, но комуникацијата со нив е тешка бидејќи Интернетот во Мјанмар редовно се прекинува.
Јавната критика кон властите во Мјанмар и повикувањето на следбениците на социјалните мрежи да ја освојат револуцијата не се чести примери на говори на избори за убавина, бидејќи повеќето девојки се одлучуваат за понеутрални и аполитички говори. Пример е Лив Чиле, Мис на Камбоџа, која за разлика од нејзината колешка од Мјанмар, ги повика обожавателите да се држат настрана од политиката.
Но, Хан Лаи во едно интервју вели дека го гледа својот говор како нејзина должност, а лидерот на Националната лига за демократија, Су Чи, како нејзина најголема инспирација. Соборениот демократски лидер минатата недела беше обвинет за кршење на законот за службени тајни на Мјанмар, за што е предвидена казна затвор до 14 години.
Хан Лаи претходно планираше да заврши работа како стјуардеса по дипломирањето, но рече дека сега не е сигурна по кој пат да тргне. Некои се обидоа да ја убедат да влезе во политика, но таа не мисли дека тоа е за неа. Во меѓувреме, таа планира да продолжи да го користи својот глас за да ги охрабри луѓето.
– Ова се злосторства против човештвото, затоа сакаме ООН да преземат итни мерки – рече таа, додавајќи дека сакаат да им се врати нивниот лидер и вистинска демократија.
