Преговарачите на глобалната климатска конференција во Египет денеска се согласија да создадат фонд за компензација на земјите погодени од климата кој долго време се бараше.

Исплатата на репарации на посиромашните земји за штетите предизвикани од климатските промени беше едно од најтешките прашања на двонеделната конференција.

Договорот се смета за голема победа за земјите со ниски приходи кои често го носат товарот на климатските промени, иако тие најмалку придонесуваат во нивното предизвикување, јави ДПА.

Одобрувањето на финансирањето се случи на последната пленарна седница и наиде на аплауз од делегатите.

На КОП27 делегатите ја ратификуваа конечната декларација за време на сесијата што се одржа денеска во раните утрински часови во египетското летувалиште Шарм ел Шеик.

Одлуката да се создаде фонд за климатски штети веднаш беше поздравена.

Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш рече дека тоа е важен чекор кон правдата.

– Ја поздравувам одлуката да се формира фонд за загуби и штети и да се операционализира во наредниот период, рече тој во видео снимка објавена на неговиот профил на Твитер.

– Јасно е дека ова нема да биде доволно, но тоа е многу неопходен политички сигнал за обнова на скршената доверба, додаде тој.

Извршниот секретар на ОН за климатски промени Сајмон Стил го нарече исходот од КОП27 „историски“.

Египетскиот министер за надворешни работи Самех Шукри, кој претседаваше со конференцијата, им рече на делегатите дека исходот е доказ за фактот дека „мултилатералната дипломатија сè уште функционира“.

Пакистанската министерка за клима, Шери Реман рече дека фондот е „аванс во инвестицијата во нашата заедничка иднина“. Пакистан годинава беше погоден од разорни и смртоносни поплави.

Сепак, највисокиот функционер за климата на Европската унија, Франс Тимерманс, беше критичен за исходот.

– Она што го имаме пред нас не е доволен чекор напред за луѓето и планетата, рече тој на последната седница.

Тој додаде дека исходот не се однесува на „огромниот јаз меѓу науката за климата и нашите климатски политики“.

Осврнувајќи се на намалувањата на емисиите на стакленички гасови, Тимерманс рече дека „ЕУ дојде овде за да се договори силен јазик и ние сме разочарани што не го постигнавме тоа“.

Создавањето на фондот беше „важен“ чекор за обнова на довербата со ранливите земји, рече претседателката на еколошки тинк-тенк World Resources Institute, Ани Дасгупта.

– Во историскиот пробив, богатите нации конечно се согласија да создадат фонд за помош на ранливите земји кои се борат со разорните климатски штети, рече Дасгупта.

– Овој фонд за загуби и штети ќе биде спас за сиромашните семејства чии куќи се уништени, земјоделците чии полиња се уништени и жителите на островите принудени да ги напуштат домовите на своите предци, додаде таа.

Земјите во развој долго време вршат притисок за создавање финансиски механизам за справување со штетите предизвикани од климата во земјите со низок приход.

Одлуката за формирање на фондот е „обележје“, според Climate Action Network (CAN), групација на невладини организации.

– Ова е прв чекор во процесот за отстранување на системската неправда кон милијарди луѓе, особено во глобалниот југ, кои се најмалку одговорни, но се во првите редови на климатската криза, се вели во соопштението на КАН.

Во завршната декларација, речиси 200 земји ја потврдија претходната одлука за постепено исфрлање на јагленот, фосилно гориво кое и штети на климата. Меѓутоа, во документот не се споменува нафта и гас.

Пропустот доаѓа и покрај повиците од неколку земји и активисти за заштита на животната средина за постепено укинување на употребата на сите фосилни горива кои произведуваат големи количини на јаглерод диоксид што ја задржува топлината.

Употребата на фосилни горива беше причина за големи несогласувања на двонеделната конференција.

Состанокот требаше да заврши во петокот, но беше продолжен до денеска поради големите разлики за главните прашања.

Разговорите предводени од ОН се одржаа во услови на геополитички тензии и повеќекратни глобални кризи. Настанот се случи и во време на големи климатски катастрофи во неколку делови на светот.

Обединетите Арапски Емирати ќе бидат домаќини на КОП28 следната година. (МИА)