Војната се врати во Нагорно-Карабах на 19. септември, придружена со воздушни сирени и напади со беспилотни летала, додека Азербејџан почна голема армиска офанзива против ерменската енклава лоцирана на нејзината територија. Министерството за одбрана на Азербејџан го нарече нападот „антитерористичка операција“, наменета за враќање на уставниот поредок и протерување на вооружените ерменски сепаратисти од регионот. Официјални лица во Ерменија, вклучително и премиерот на земјата, Никол Пашинјан, го обвинија Азербејџан дека започнал кампања за етничко чистење против Ерменците од Карабах.

Засилениот артилериски оган во регионот Нагорно-Карабах ги подгреа стравувањата од голем конфликт со Ерменија, помалку од три години по војната во која загинаа повеќе од 6.000 луѓе. Дом на околу 120.000 луѓе, Нагорно-Карабах е етнички ерменски регион во Азербејџан што е жариште од распадот на Советскиот Сојуз. Регионот и големите околни територии паднаа под контрола на етничките ерменски сили со поддршка на ерменската армија на крајот на сепаратистичката војна. Азербејџан ги врати териториите и деловите од самиот Нагорно-Карабах во борбите во 2020 година.

Воените мерки „успешно продолжуваат“ со уништување на оружје и воена опрема во тој регион, објави азербејџанското Министерство за одбрана на платформата Телеграм.

Последната војна заврши со договор за распоредување руски мировници во регионот, но тензиите се зголемија од декември кога Азербејџан почна да го блокира патот што го поврзува Нагорно-Карабах со Ерменија. Артилерискиот оган, што Азербејџан го нарекува „антитерористичка операција“, започна неколку часа откако наводно  четворица војници и двајца цивили биле убиени од нагазни мини за кои се вели дека биле поставени од ерменски диверзанти.

„Се чини дека, за жал, може да биде страшно – војна број три, нешто од кое луѓето се плашеа, но се надеваа дека ќе го избегнат преку дипломатија во последните неколку недели и месеци“, изјави за американски емдиуми Томас де Вал, регионален експерт во фондацијата Карнеги Европа.

Планинскиот Нагорно-Карабах има значајно културно значење и за Ерменците и за Азербејџанците. Имаше значителен степен на автономија во рамките на Азербејџан во времето кога таа земја беше дел од Советскиот Сојуз. Како што се влошуваше ситуацијата во СССР, избувнаа ерменските сепаратистички немири, кои подоцна се претворија во вистинска војна по распадот на Советскиот Сојуз.

Поголемиот дел од азербејџанското население беше протерано до крајот на борбите во 1994 година. Потоа, во средината на борбите во 2020 година, околу 90.000 етнички Ерменци беа раселени, некои од нив ги запалија своите домови пред Азербејџаните да се преселат.

Руските мировници имаа задача да се погрижат патот што води кон Ерменија, наречен Коридор Лачин, да остане отворен. Но, коридорот е главно блокиран од декември, бидејќи Азербејџан наводно тврди дека Ерменците шверцуваат оружје и незаконски ги експлоатираат ресурсите. Ова доведе до сериозен недостиг на храна во Нагорно-Карабах и ерменските поплаки дека Азербејџан се обидува да изврши геноцид со глад.

По неколкумесечни спорови и преговори, Меѓународниот комитет на Црвениот крст се согласи да испрати околу 20 тони брашно во Нагорно-Карабах оваа недела од Ерменија, како и медицински материјали преку друг пат што води од територијата контролирана од Азербејџан.

Претставниците на Нагорно-Карабах претходно се спротивставија на помошта што доаѓа преку вториот пат, велејќи дека тоа е стратегија на Азербејџан да го апсорбира регионот.

Ерменија постојано ги критикуваше руските мировни сили за неуспехот да го одржат отворен Коридорот Лачин и за игнорирањето на спорадичните помали судири долж границата.

Иако Ерменија е долгогодишен сојузник на Москва, вклучително и местото каде што се наоѓа руската воена база, односите значително се влошија минатата година. Освен спорот за патиштата, Ерменија ја налути Русија оваа година со одбивањето да дозволи блокот на Организацијата на Договорот за колективна безбедност предводена од Москва да спроведува вежби на нејзина територија и со одржување заеднички вежби овој месец со американските војници. Покрај тоа, Москва беше навредена што Ерменија обезбедува хуманитарна помош за Украина.

Вклучувањето на Русија во завршувањето на војната во 2020 година се сметаше за значајно достигнување што го зајакна нејзиното влијание во регионот. Но, почитувањето на тоа влијание сериозно се намали во текот на изминатата година.

Коментирајќи го барањето на Ерменија руските мировници да престанат со борбите, портпаролката на руското Министерство за надворешни работи Марија Захарова рече: „А што е со Ерменија признавањето на Нагорно-Карабах како дел од Азербејџан?

Русија денеска повика на итен прекин на борбите и крвопролевањето во отцепениот азербејџански регион Нагорно-Карабах со мнозинско ерменско население.
„Ги повикуваме конфликтните страни веднаш да го прекинат крвопролевањето, да ги запрат непријателствата и да ги прекинат цивилните жртви“, се вели во соопштението на МНР на Москва.

Поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев, лут поради дистанцирањето на Ерменија од Русија, за ерменскиот премиер Никол Пашинјан рече: „Погодете каква судбина го чека“.

Одобрувањето на Пашинјан за договор со посредство на Русија за прекин на борбите во 2020 година беше длабоко непопуларен во Ерменија. Противниците го обвинија дека е предавник и побараа оставка на големите протести.

Новите непријателства веројатно ќе предизвикаат нов бран протести, а Пашинјан е свесен за потенцијалната моќ на таквите протести, откако самиот стана премиер по големите протести во 2018 година.

Во воената операција на Азербејџан досега загинаа 27 лица, меѓу кои двајца цивили, а повеќе од 200 се повредени. Азербејџан објави дека две лица се убиени на териториите на Карабах под нивна контрола. Жителите на некои села се евакуирани, а Азербејџан најави дека се отворени „хуманитарни коридори“ за евакуација. (МИА)