САД, Европската унија, Велика Британија, Канада и Јапонија заеднички ќе го го укинат статусот на Русија „најповластена нација“ (МФН) поради нејзината инвазија на Украина.

Што е статусот МФН и што значи неговото укинување?

СТАТУС НА НАЈПОВЛАСТЕНА НАЦИЈА

Членките на Светската трговска организација (164) се обврзуваат да ги третираат другите членки еднакви за да можат сите да имаат корист од најниските царини, највисоките увозни квоти и најмалку трговските бариери за стоки и услуги. Овој принцип на недискриминација е познат како третман на најповолна нација (МФН).

Постојат некои исклучоци, како на пример кога членките склучуваат билатерални трговски договори или кога членките им нудат на земјите во развој посебен пристап до нивните пазари.

За земјите надвор од СТО, како што се Иран, Северна Кореја, Сирија или рускиот сојузник Белорусија, членките на СТО можат да наметнат какви било трговски мерки што сакаат без да ги прекршуваат глобалните трговски правила.

УКИНУВАЊЕ НА СТАТУСОТ

Не постои формална процедура за суспендирање на третманот МФН и не е јасно дали членките се обврзани да ја информираат СТО доколку го сторат тоа.

Индија го суспендираше таквиот статус на Пакистан во 2019 година, откако во самоубиствен напад на исламистичка група со седиште во Пакистан загинаа 40 полицајци. Пакистан никогаш не возврати со исти мерки за Индија.

ШТО ЗНАЧИ ГУБЕЊЕТО НА СТАТУСОТ?

Укинувањето на статусот за Русија испраќа силен сигнал дека САД и нивните западни сојузници на кој било начин не ја сметаат Русија за економски партнер, но тоа само по себе не ги менува условите за трговија.

Тоа формално им дозволува на западните сојузници да ги зголемат увозните царини или да воведат квоти за руските стоки, па дури и да ги забранат, и да ги ограничат услугите надвор од земјата. Тие исто така би можеле да ги превидат правата на руската интелектуална сопственост.

Пред отстранувањето на статусот, САД веќе објавија забрана за увоз на руска нафта и гас.

Канада минатата недела соопшти дека го повлекува статусот МФН за Русија и Белорусија, што им овозможи на руските трупи да се префрлат во Украина од нејзина територија, поставувајќи општа царина од 35 отсот за практично сите увозни производи.

„Русија и Белорусија ќе и се придружат на Северна Кореја како единствени земји чиј увоз подлежи на општата тарифа“, соопшти Канада.

Европската унија веќе забрани околу 70 отсто од целиот увоз, како што се тутун и производи од дрво или челик, од Белорусија која не е членка на СТО. Сепак, чека формално усвојување на суспензијата на МФН пред да преземе слични мерки против Русија.

Увозот од Русија вклучува минерални горива, благородни метали и камења, железо и челик, ѓубрива и неоргански хемикалии. Потегот доаѓа до врвот на невидените санкции, контрола на извозот и банкарски ограничувања со цел да се изврши притисок врз рускиот претседател Владимир Путин да стави крај на најголемиот конфликт во Европа од Втората светска војна.  (МИА)