Денес е 5 мај, Денот на македонскиот јазик. Ден кој беше прогласен за ден кој ќе се одбележува на ниво на држава, дури 28 години по осамостојувањето, за жал.
На 5 мај 1945 година, народната влада на Народна Република Македонија, републиката во рамки на тогашна Југославија, го прогласува македонскиот јазик и реформираната македонска азбука за официјална на овие простори, на кои и денес Македонија функционира.
Токму таа 1945, и оваа одлука, се еден од бројните камени на сопнување, поради кои нашиот источен сосед ни испорачува еден куп комплекси и фрустрации, истиот го оспорува и девалвира, сведувајќи го на дијалект и јазична норма.
Факт е дека македонскиот народ пред 1945 година нема стандардизиран јазик, со своја азбука. Но, во минатото стандардизирани јазици имале народите кои имале држави или биле конститутивни народи. Тоа не значи дека пред 1945 година, Македонецот не пишувал, творел, комуницирал на својот јазик. Тоа го правел користејќи го грчкото, српското, бугарското или руското писмо, но усно, јазикот е тој. Токму оној, живиот јазик, кој народот го користел, е основата за реформите, стандардизацијата, исфрлањето на некои букви и знаци, а воспоставувањето на новите кои и така веќе во усна комуникација се користеле.
Еве еден значаен цитат, од еден од основоположниците на македонскиот јазик, многу пред 1945 година, големиот Крсте Петков Мисирков:
„Јазикот јет средство, со које није познааме, шчо мислит, шчо осек’ат и шчо сакат нашијот собеседник. Да сочуат некој својот народен јазик и да го бранит као светијн’а, значит, да останит он вepeн нa дуот на својите предедовди и да уважаат се, шчо имаат они напраено за својето потомство. Да се откажит чоек от својот народен јазик, значит, да се откажит он и од народнијот дух. Милоста кон народнијот јазик јет наш долг и наше прво. Није сме должни да милуаме нашијот јазик, зашчо тој јет наш, исто така, као шчо ни јет наша таткоината ни.“ (К. П. Мисирков, „Неколку зборои за македонцкијот литературен јазик“)
Македонија и Македонците се во постојан спор и внатрешен и надворешен за докажување, етаблирање и востоличување на темелот на македонизмот (покрај културата, фолклорот и историјата), македонскиот стандарден јазик и неговото кирилско македонско писмо.
Малку се прави по тоа прашање. Во многу единици на локалната самоуправа македонскиот јазик е речиси исфрлен или заобиколен, еден куп телевизиски канали се без превод или синхронизација, спортските канали се сите на јазици од други држави во регионот, но не и на македонски, а топонимите и значите секој ги менува на своја рака, ги преведува, адаптира. Да не зборувам за лекторатите и катедрите по македонски низ светот. Состојбата е очајна.
Македонците се бореа со векови за да добијат своја самостојна, независна и суверена држава, и сами ја растурија за помалку од 30 години.
Не успеавме да покажеме лидерство, визија, цел. Наместо да интегрираме, акумулираме, да го шириме македонизмот како концепт и идеја, ние дозволуваме поради плевел во своите редови, да бидеме поделени, отуѓени, и да се приклонуваме кон другите, кон соседите или некои поголеми сили, не сфаќајќи дека токму тие од тоа и стравуваат, од македонска обединетост, која би ги разбудила и другите Македонци по род или култура.
Треба да престанеме да ги бараме проблемите во другите, и да се завртиме кон себе. Државата да ги поддршки научните и културните работници, не само со плати, туку и со услови, со квалитетни менаџери, и секако со правилна селекција на кадри во самите Институции. Само така ќе одиме напред.
Како што велеше и големиот Гоце Делчев: „Јас го разбирам светот како поле за културен натпревар меѓу народите.“ Битка, која ако ја водиме сплотено, убеден сум дека ќе ја добиеме.
Александар Ристевски
