Машините за помош на луѓето да дишат станаа најголемото оружје на медицинските лица кои се борат против Ковид-19, кој досега уби повеќе од 200.000 луѓе. За неколку недели по глобалното појавување на болеста во февруари, владите ширум светот се обидоа да произведуваат или да купуваат вентилатори, бидејќи повеќето болници рекоа дека има голем недостиг од нив, анализира агенцијата Ројтерс.

Ројтерс интервјуираше 30 лекари и медицински професионалци во земји, вклучувајќи Кина, Италија, Шпанија, Германија и САД, кои имаат искуство во справување со пациенти со Ковид-19. Речиси сите се согласија дека респираторите се од витално значење и помогнаа да се спасат животи. Во исто време, многумина ги потенцираа ризиците од употреба на најинвазивните видови – механички вентилатори – премногу рано или премногу често, или од не-специјалисти кои ги користат без соодветна обука во преполни болници.

Многу форми на вентилација користат маски за да помогнат да се добие кислород во белите дробови. Главната грижа на лекарите е околу механичката вентилација, која вклучува вметнување цевки во дишните патишта на пациентите за да испуштаат воздух, процес познат како интубација. Пациентите се силно седатизирани, за да ги запрат респираторните мускули да се борат со машината.

Оние со сериозни недостатоци на кислород или хипоксија, генерално се интубираат и се закачуваат на респираторот две до три недели, со најдобар случај од шансите да преживеат педесет на педесет, тврдат лекарите интервјуирани од Ројтерс и неодамнешните медицински истражувања. Сликата е делумна и се развива, но сугерира дека лицата со Ковид-19 кои биле интубирани имале, барем во раните фази на пандемијата, поголема стапка на смртност од другите пациенти на респиратори кои имаат бактериска пневмонија или пропаднати бели дробови.

Ова не е доказ дека респираторите ја забрзале смртта: треба понатамошно истражување за врската помеѓу интубацијата и стапката на смртност, велат лекарите.

Во Кина, 86 проценти од 22 пациенти со Ковид-19 не преживеале инвазивна вентилација во одделот за интензивна нега во Вухан, градот каде започна пандемијата, според студијата објавена во списанието „Лансет“ во февруари. Нормално, пишува магазинот, пациентите со сериозни проблеми со дишењето имаат 50 отсто шанси да преживеат. Една неодамнешна британска студија покажа дека две третини од пациенти со Ковид-19, поставени на механички вентилатори, сепак умреле, а една студија во Њујорк откри дека 88 отсто од 320 пациенти со механичка вентилација починале.

Неодамна, никој од осумте пациенти кои биле ставени на респиратори во клиниката во Кливленд не починал од 9 април, изјави тамошен лекар за Ројтерс. И еден доктор во универзитетската болница „Емори“ во Атланта рече дека тој имал „добра“ недела кога речиси половина од пациентите со Ковид-19 биле успешно „симнати“ од респиратори, кога тој очекувал повеќето да умрат.

Искуствата можат да варираат драматично. Просечното време што пациентот со Ковид-19 го помина на респиратор во петте болници во калифорнискиот округ Сан Диего беше нешто повеќе од една недела, споредено со две недели во медицинскиот центар „Хадасах ајн керем“ во Ерусалим и три во медицинскиот центар „Универзитет Малаја“ во главниот град на Малезија, Куала Лумпур, соопштија медицинските лица во болниците.

Во Германија, додека пациентот Бергман се бореше да дише, тој рече дека станал премногу очајен за да се грижи.

„Дојде момент кога едноставно повеќе не беше важно“, рече тој за Ројтерс. „Во еден момент бев толку исцрпен што го прашав докторот дали ќе се подобри. Велев, да немав деца или партнер, тогаш ќе биде полесно да останам во мир“.

Наместо да го става Бергман на механички вентилатор, клиниката му даде морфиум и го задржа на маската за кислород. Оттогаш тој е тестиран без инфекција, но не е целосно опоравен. Раководителот на клиниката, Томас Вошар, германски пулмолог, силно аргументира против раната интубација на пациенти со Ковид-19. Лекарите, вклучително и Вошар, се грижат за ризикот дека респираторите ќе ги оштетат белите дробови на пациентите.

Лекарите интервјуирани од Ројтерс се согласија дека механичките вентилатори се клучни уреди за зачувување на животот, особено во тешки случаи кога ситуацијата на пациентите одеднаш се влошува. Ова се случува кога кај некои имунолошкиот систем влегува во она што е познато како „цитокинска бура“ од воспаление, што може да предизвика опасно висок крвен притисок, оштетување на белите дробови и евентуална слабост на органите.

Во трудот објавен од Американското торакално друштво на 30 март, Гатинони и другите италијански лекари напишале дека Ковид-19 не доведува до „типични“ респираторни проблеми. Тие напишаа дека белите дробови на пациентите работеле подобро отколку што очекувале за АРДС – тие беа поеластични. Значи, рече тој, механичката вентилација треба да се даде „со помал притисок од оној на кој сме навикнати“.

Вентилацијата кај некои пациенти со Ковид-19 како да се стандардни пациенти со АРДС не е соодветна, изјави тој за Ројтерс. „Тоа е како да користите ‘ферари’ за да одите во продавницата што е веднаш до вас, притискате на гаста и го кршите прозорецот.“

Италијците веднаш ги следеше Камерон Кајл-Сидел, лекар од Њујорк, кој ја стави својата дискусија на „ЈуТјуб“, велејќи дека со подготовките да ги стават пациентите на респиратори, болниците во Америка лекуваат „погрешна болест“. Вентилацијата, стравува тој, ќе доведе до „огромна штета кај голем број луѓе за многу кратко време“. Ова останува негово гледиште, рече тој за Ројтерс оваа недела.

Кога избувна епидемијата на Шпанија во средината на март, многу пациенти отидоа директно на респиратори затоа што Х-зраците на белите дробови и другите резултати од тестот „нè исплашија“, рече Делија Торес, лекар во униврзитетската болница во Аликанте. Сега тие повеќе се фокусираат на дишењето и на целокупната состојба на пациентот отколку на Х-зраци и тестови. И тие помалку интубираат. „Ако пациентот може да се подобри без тоа, тогаш нема потреба“, рече таа.

Во Германија, исто така, бил загрижен специјалистот за белите дробови Вошар. Самиот механички вентилатор може да ги оштети белите дробови, вели тој. Ова значи дека пациентите остануваат подолго време на интензивна нега, блокираат специјалистички кревети и создаваат злобен круг во кој се потребни уште повеќе вентилатори.

Од 36-те акутни пациенти со Ковид-19 на неговиот оддел кон средината на април, рече Вошар, еден бил интубиран – човек со сериозно невро-мускулно нарушување – и тој бил единствениот пациент што умрел. Други 31 се опоравија.